به نقل از «عصر ایران»

روسیه و چین چقدر به هم نزدیک هستند؟

تاریخ انتشار: ۲ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۰۴۹۷۹۴

پنجاه سال پیش "ریچارد نیکسون" رئیس جمهور وقت امریکا به چین سفر کرد تا بتواند اتحاد جماهیر شوروی را تضعیف کرده و چین و شوروی را از نزدیک شدن بیش از حد به یکدیگر دور نگه دارد. اکنون آمریکا با جنگ سرد جدیدی دست و پنجه نرم می‌کند که در آن روسیه و چین شراکتی قوی را ایجاد کرده اند که دولت بایدن را نگران کرده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

  به گزارش فرارو به نقل از وُکس، ایالات متحده خود را در حال رقابت با هر دو کشور به طرق مختلف می‌بیند. با این وجود، شاید نگرانی نخبگان سیاست خارجی واشنگتن بیش از روسیه از جانب چین به عنوان یک قدرت جهانی باشد که می‌تواند با ایالات متحده مقابله کند. جنگ بین ایالات متحده و چین اجتناب ناپذیر نیست، اما تنش‌ها بین این کشور‌ها به حدی است که دوستی مسکو با پکن به چالش جدیدی برای واشنگتن تبدیل شده است.   پرسش کلیدی در این میان این است: روسیه و چین تا چه اندازه با یکدیگر پیوند تنگاتنگی دارند؟   تحلیلگران می‌گویند که چین و روسیه خود را در تضاد وجودی با ایالات متحده می‌بینند و این امر منجر به ایجاد مشارکتی میان آن دو با ابعاد نظامی، دیپلماتیک و اقتصادی شده است. از آنجایی که روسیه و چین هر دو نظام‌های سیاسی بسته‌ای دارند ما نمی‌دانیم که وسعت یا عمق آن نزدیکی فراتر از دوستی شی و پوتین رهبران دو کشور است یا خیر. آن دو در یک دهه گذشته ۴۰ بار با یکدیگر دیدار داشته اند.   "پاتریشیا کیم" پژوهشگر اندیشکده بروکینگز همکاری بین دو کشور را از نزدیک دنبال کرده است. او می‌گوید:" این واقعیت که چین به طور همه جانبه با روسیه تعامل دارد قابل توجه است. این موضوع برای پکن به دلیل وجهه جهانی‌اش هزینه دیپلماتیک زیادی داشته است. این موضوع نشان می‌دهد چین تا چه اندازه برای روسیه به عنوان یک شریک استراتژیک ارزش قائل است".   آیا این یک مشارکت "بدون محدودیت" است؟ آیا روسیه "شریک کوچک" چین است؟   سه هفته پیش از حمله روسیه به اوکراین، پوتین برای شرکت در مراسم المپیک به پکن سفر کرد. او و شی یک بیانیه مشترک منتشر نمودند که در آن دوستی "بدون محدودیت" را اعلام کردند موضوعی که نشان داد دو کشور تا چه اندازه به یکدیگر نزدیک شده اند. هنگامی که دو رهبر دوباره در بهار سال جاری با یکدیگر ملاقات کردند این تغییر عبارت در بیانیه‌شان دیده نشد.   دیپلمات‌های چینی  در تلاش برای حفظ روابط خود با اروپا این روابط را به حداقل رسانده اند. با این وجود، دوستی میان دو کشور ادامه دارد. "یون سان" مدیر برنامه چین در مرکز استیمسون می‌گوید: "چین قرار نیست روسیه را رها کند، اما رابطه اش با روسیه با آن چه از آن تحت عنوان "مشارکت بدون محدودیت" یاد شده بسیار متفاوت است".   علیرغم تحریم‌های گسترده بین المللی روسیه به دومین اقتصاد بزرگ جهان یعنی چین روی آورده است. "سان" می‌گوید: "روابط اقتصادی بین این دو کشور در مقایسه با پیش از آغاز جنگ اوکراین قطعا نزدیک‌تر شده است".   تجارت بین دو کشور در نیمه نخست سال جاری میلادی به ۹۳.۸ میلیارد دلار رسید که نسبت به سال گذشته حدود ۴۰ درصد افزایش یافته است. به طور خاص، نیمه هادی‌ها از جمله اقلام با ارزش در صادرات چین محسوب می‌شوند، زیرا براساس گزارش "وال استریت ژورنال" محموله‌های مدار مجتمع صادر شده به روسیه در سال ۲۰۲۲ میلادی ۱۷۹ میلیون دلار ارزش داشت در حالی که ارزش محموله مشابه صادر شده به آن کشور در سال ۲۰۲۱ میلادی تنها ۷۴ میلیون دلار بود.   تجارت میان دو کشور در سطحی نامتعادل بوده است. روسیه در سال گذشته تنها ۲ درصد از صادرات چین را شامل شده بود، اما چین از روسیه چیز دیگری می‌خواهد: آن چه چین از روسیه می‌خواهد انرژی و فناوری نظامی و البته رخداد‌هایی است که توجه امریکا را از تمرکز بر روی پکن منحرف سازد.   بخش عمده‌ای از منافع استراتژیک چین و روسیه ممکن است در حال حاضر همسو باشند، اما این به معنای هسویی در همه موارد نیست. محدودیت‌های حمایت چین از جنگ روسیه در اوکراین یک تفاوت را نشان می‌دهد. مورد دیگر آن است که روسیه شریک نزدیک و فروشنده تسلیحات به هند است در حالی که چین به هند به مثابه یک رقیب نگاه می‌کند و نکته دیگر آن که چین و روسیه قدرت خود را در جهان به شکلی کاملا متفاوت نشان می‌دهند.   روایت غالبی که در سالیان اخیر مطرح شده مبتنی بر آن بوده که روسیه شریک کوچک چین است. "ایوان کاناپاتی" که از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۱ در شورای امنیت ملی امریکا فعالیت کرده بود اشاره می‌کند که مقام‌های دولت ترامپ در سخنرانی‌های خود از چارچوب بندی شریک کوچک‌تر به عنوان راهی برای بی اهمیت جلوه دادن هر دو کشور استفاده می‌کردند.   او می‌گوید:"ما آگاه بودیم که روسیه از این چارچوب بندی مفهومی عمدتا به دلیل غرور ملی نفرت دارد. بنابراین، توصیف رابطه میان چین و روسیه بدین شکل وسیله‌ای به منظور ایجاد اصطکاک در رابطه میان آن دو کشور از سوی مقام‌های امریکایی بود".   از برخی جهات از نقطه نظر اقتصادی و از نظر انزوای جهانی روسیه می‌تواند به عنوان یک شریک کوچک معرفی شود. با این وجود، "الکساندر گابویف" مدیر مرکز اوراسیا کارنگی روسیه می‌گوید که بهتر است هر کشور را به‌عنوان نیرویی قدرتمند در نظر بگیریم که به‌طور مستقل قادر به هدایت رویداد‌ها می‌باشد. چین در صورت امکان راه‌هایی برای بهره مندی از آن چه روسیه انجام می‌دهد پیدا می‌کند.   با این وجود، فراتر از حمایتی که هر کشور از دیگری ارائه می‌کند ارتباط عمیق تری بین روسیه و چین وجود دارد. مسئله بزرگتر ممکن است این باشد که اقتصاد جهانی تحت تسلط ایالات متحده در واقع تهدیدی بزرگ‌تر برای چین و روسیه ایجاد می‌کند.   بسیاری از این موارد مربوط به دوران پیش از قدرت گیری بایدن است. این وضعیت به دوره جنگ علیه تروریسم باز می‌گردد زمانی که رویکرد "جورج دابلیو بوش" رئیس جمهور وقت امریکا به جهان از منظر پیشبرد سیاست "تغییر رژیم" بود.   "دنیل نکسون" استاد دانشگاه جورج تاون در این باره می‌گوید:" ایالات متحده این سیاست را در عراق و افغانستان اتخاذ کرد و این سیاستی است که هیچ کس واقعا محدودیت‌های حق دخالت در تغییر رژیم اجباری و ترویج دموکراسی با استفاده از اهرم نظامی را نمی‌دانست". روسیه آمریکا را به طراحی انقلاب‌های رنگی در کشور‌های اقمار سابق شوروی متهم کرد اتهامی که ایالات متحده آن را رد کرده است.   نکسون می‌گوید:"این تصور وجود دارد که ایالات متحده فقط به نوعی با رژیم‌های شان دشمن است. احتمالا به دلیل این احساس که ایالات متحده اساسا آن رژیم را مشروع نمی‌داند و کار‌هایی را انجام خواهد داد که تهدیدی برای آن است".   با این وجود، ایالات متحده نقش خود را ناشی از نیت خوب می‌داند. بلینکن در هفته جاری هنگام بازدید از پکن به جمع خبرنگاران گفته بود: "یکی از کار‌های مهمی که باید در این سفر انجام می‌دادم این بود که میزبانان چینی خود را از این تصور اشتباه که ما به دنبال مهار اقتصادی شان هستیم دور کنم. بنابراین، مدتی را صرف این کردم تا در مورد اقداماتی که انجام می‌دهیم و هم چنین کار‌هایی که انجام نمی‌دهیم، در طرف مقابل اطمینان ایجاد کنم و نشان دهم که کاملا واضح عمل می‌کنیم".   همان طور که بلینکن بیان کرد اولویت دولت بایدن "حمایت و به روز رسانی" نظم مبتنی بر قوانین بوده است. این اصطلاحی است که امریکایی‌ها آن را در مورد توازن قوایی که واشنگتن در جهان به دنبال آن است مورد استفاده قرار می‌دهند، اما بسیاری از کشور‌های دیگر نه صرفا چین و روسیه آن را مصداق ریاکاری امریکایی‌ها می‌دانند.   کاناپاتی می‌گوید:"این برای ما و نزدیک‌ترین متحدان مان واقعا خوب به نظر می‌رسد. با این وجود، نزدیک‌ترین متحدان در حال حاضر در کشتی هستند بنابراین مهم نیست. برای سایرین در دیگر نقاط جهان این استدلال خریداری ندارد. آنان ایالات متحده را به مثابه کشوری می‌بینند که کار نوشتن قوانین و واداشتن دیگران به پذیرش آن قوانین را انجام می‌دهد".   این چه معنایی برای روابط آمریکا در سراسر جهان دارد؟   سیاست خارجی امروز ایالات متحده تقریبا به طور کامل از منظر درگیری با چین دیده می‌شود. گفتگو‌های عجولانه‌ای در مورد این که واشنگتن چگونه باید به پکن واکنش نشان دهد برای مثال، در مورد بالن چین که تبدیل به یک لحظه اسپوتنیک شد نشان می‌دهد که ایالات متحده بیش از آن که بخواهد بحث‌هایی منطقی در مورد حل بحران‌های جهانی انجام دهد، خود را برای موقعیت جنگی آماده می‌کند. مقابله با چین نمی‌تواند نیروی محرکه نقش آمریکا در جهان باشد.   این وضعیت هم چنین به مسئله گسترده‌تر غرب در مقابل غیرغرب در مورد جنگ اوکراین مرتبط است. بسیاری از قدرت‌های متوسط و کشور‌های بزرگ نمی‌خواهند هیچ طرفی را در آن جنگ انتخاب کنند. کیم از اندیشکده بروکینگز می‌گوید امریکا باید در مورد این موضوع که چرا اتهامات چین و روسیه مبنی بر ریاکاری و هژمونی غرب در بسیاری از نقاط جهان طنین انداز می‌شود و خریدار دارد و این که چگونه می‌توانند به این نارضایتی از امریکا رسیدگی نمایند فکر کنند.   او می‌گوید: "آنان یکدیگر را به عنوان شرکای حیاتی می‌بینند که اساسا آن چه را که به عنوان یک نظم جهانی تحت سلطه غرب می‌دانند از بین می‌برند. با این وجود، اعتمادی که روسیه به چین دارد می‌تواند به عنوان کنترلی برای قدرت این کشور عمل کند به ویژه که جنگ روسیه علیه اوکراین ادامه دارد. این درک وجود دارد که چین به طور بالقوه می‌تواند نقش سازنده تری ایفا کند". کانال عصر ایران در تلگرام

منبع: عصر ایران

کلیدواژه: چین روسیه استراتژیک ایالات متحده چین و روسیه عنوان یک روسیه و چین کشور ها دو کشور

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۰۴۹۷۹۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

توافق امنیتی جدید عربستان و آمریکا در انتظار چراغ سبز اسرائیل!

به گفته مقامات آمریکایی، عربستان سعودی و ایالات متحده در حال نهایی کردن جزئیات یک توافق مهم برای تقویت تجارت و دفاع دوجانبه هستند، اما اگر عربستان و اسرائیل روابط دیپلماتیک برقرار نکنند، توافقی حاصل نخواهد شد.

به گزارش جماران، سی ان ان در تحلیلی در این باره می‌نویسد:

یک معاهده دفاعی، ائتلاف امنیتی هفت دهه‌ای بین عربستان سعودی و ایالات متحده را مستحکم و آن‌ها را هر چه بیشتر به یکدیگر نزدیک می‌کند، زیرا دشمنان ایالات متحده مانند ایران، روسیه و چین به دنبال گسترش نفوذ خود در خاورمیانه هستند. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، مدت‌هاست که به دنبال روابط با عربستان سعودی است، زیرا این اقدام می‌تواند در سراسر جهان اسلام تاثیر خود را بگذارد.

متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا روز پنجشنبه گفت که ایالات متحده در حال مذاکره برای یک قرارداد بزرگ شامل سه جزء است.

مولفه اول شامل بسته‌ای از توافقات بین آمریکا و عربستان سعودی، مولفه دیگر عادی سازی روابط بین عربستان سعودی و اسرائیل و مولفه سوم تشکیل کشور فلسطین است.

به گفته سخنگوی وزارت خارجه آمریکا این سه با هم مرتبط هستند و هیچ کدام بدون دیگران جلو نمی‌روند. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، در یک میزگرد در کنفرانس اقتصادی این هفته در ریاض گفت: برای اینکه عادی سازی بین عربستان سعودی و اسرائیل محقق شود، باید مسیری برای تشکیل کشور فلسطین و «آرامش در غزه» وجود داشته باشد. به نظر من کاری که عربستان سعودی و ایالات متحده با هم در زمینه توافقات خود انجام داده اند، به طور بالقوه به اتمام نزدیک است، اما برای پیشبرد عادی سازی دو چیز لازم است: آرامش در غزه و مسیری معتبر به سوی یک کشور فلسطینی.

وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد، در حاشیه این مجمع، بلینکن با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی (MBS) دیدار کرد تا در مورد این توافق گفتگو کند. کارشناسان، پیمان عربستان و آمریکا را «مجموعه‌ای جامع از تفاهمات» توصیف می‌کنند که شامل تضمین‌های امنیتی، اقتصادی و فناوری برای سعودی و همچنین حمایت از برنامه هسته‌ای غیرنظامی این کشور می‌شود.

انتظار می‌رود این توافق عادی‌سازی از توافق‌نامه ابراهیم، مجموعه‌ای از معاهده‌هایی که چهار کشور عربی اسرائیل را در سال ۲۰۲۰ به رسمیت شناختند و تقاضای دیرینه اعراب برای تشکیل یک کشور مستقل فلسطینی به عنوان پیش‌شرط به رسمیت شناختن اسرائیل را نادیده گرفتند الگوبرداری شود.

محمد بن سلمان پیشتر گفته بود که توافق با اسرائیل «بزرگترین توافق تاریخی از زمان جنگ سرد» خواهد بود. در سال ۲۰۲۱، نتانیاهو این توافق را اینگونه توصیف کرد که اسرائیل را قادر می‌سازد «دکترین قدیمی و خطرناک سرزمین در ازای صلح را جایگزین کند و صلح را در ازای صلح به ارمغان آورد، بدون اینکه اسرائیل حتی یک سانتی‌متر از دست بدهد».

از آن زمان، دولت بایدن عادی سازی اسرائیل و عربستان را در مرکز سیاست خاورمیانه‌ای خود قرار داده است. ایالات متحده و عربستان سعودی در سال ۲۰۲۳ به گفتگو‌ها درباره این پیمان ادامه دادند و انتظار می‌رفت که بلینکن در ۱۰ اکتبر سال گذشته به ریاض برود تا درباره جزئیات آن صحبت کند، این تاریخ درست سه روز قبل از حمله حماس به اسرائیل بود که عملا این توافق را به تاخیر انداخت.

تحلیلگران می‌گویند که حمله بعدی اسرائیل به غزه که این منطقه را ویران کرده و بیش از ۳۴۰۰۰ فلسطینی را کشته، ممکن است پارامتر‌های توافق را برای عربستان سعودی تغییر داده باشد. اکنون پذیرش بخشی که خواستار مسیری «غیرقابل بازگشت» به سوی تشکیل یک کشور فلسطینی است، کلید اصلی بخش عادی سازی توافق گسترده‌تر خواهد بود.

نتانیاهو بار‌ها چشم انداز تشکیل کشور مستقل فلسطینی را رد کرده و استدلال می‌کند که این امر به امنیت اسرائیل آسیب می‌زند و بر ادامه جنگ غزه تا زمانی که حماس از بین برود، مصمم است.

تحلیلگران می‌گویند که این موانع ممکن است منجر به تلاش عربستان برای بستن توافق دوجانبه بدون جزء عادی سازی توافق شود. اما چنین رویکردی با موانع بزرگی روبرو خواهد شد. سناتور جمهوری خواه لیندسی گراهام در این باره می‌گوید: توافقی که تعهد نظامی قاطعانه ایالات متحده به امنیت عربستان سعودی را بدون مولفه عادی سازی ایجاد می‌کند، بعید است از کنگره آمریکا عبور کند.

اگر توافقنامه دفاعی متقابل در قالب یک معاهده مورد مذاکره قرار گیرد، برای الزام آور شدن نیاز به ۶۷ رأی در سنا دارد. گراهام در پاسخ به گزارش‌هایی مبنی بر تصمیم عربستان سعودی گفت: بدون عادی‌سازی روابط اسرائیل و عربستان و اطمینان از تامین نیاز‌های امنیتی اسرائیل در مورد پرونده فلسطین، رای بسیار کمی برای توافق دفاعی متقابل بین ایالات متحده و عربستان سعودی وجود خواهد داشت.

کارشناسان می‌گویند که شاید بایدن بتواند با الگوبرداری از توافقنامه امنیتی دیگری که سال گذشته با بحرین امضا کرد، کنگره را برای رسیدن به توافق دور بزند. به گفته فراس مکساد، کارشناس ارشد و مدیر توسعه استراتژیک در موسسه خاورمیانه در واشنگتن دی سی، مسیر دیگری وجود دارد که حول توافقنامه یکپارچگی و رفاه امنیت جامع که دولت بایدن در سپتامبر ۲۰۲۳ با بحرین امضاء کرد، الگوبرداری شده است. متن این پیمان صراحتاً بیان می‌کند که ممکن است از طرف‌های دیگر برای پیوستن دعوت شود.

با این حال، هیچ نشانه‌ای مبنی بر اینکه دولت بایدن برای تصویب توافق دوجانبه با عربستان سعودی، کنگره را دور بزند، وجود ندارد. برای عربستان سعودی، توافق دوجانبه با ایالات متحده یک پیروزی بزرگ خواهد بود، که نشان دهنده پایان دورانی است که بایدن به دنبال تضعیف محمد بن سلمان به اتهام دست داشتن در قتل جمال خاشقجی، ستون نویس واشنگتن پست در کنسولگری سعودی در استانبول بود.

برخی کارشناسان معتقدند که این توافق همچنین «سلطه آمریکا را در خاورمیانه برای نسل‌ها تثبیت می‌کند و چالش رو به رشد چین و روسیه را کمرنگ می‌کند.» محمد بن سلمان مشتاق تقویت سیستم دفاعی عربستان و تنوع بخشیدن به اقتصاد عربستان به دور از هیدروکربن است، زیرا او یک سیاست اقتصادی بلندپروازانه به نام چشم انداز ۲۰۳۰ را دنبال می‌کند. پادشاهی سعودی دارای یک برنامه هسته‌ای غیرنظامی نوپا است که ولیعهد مایل به توسعه آن با حمایت ایالات متحده است.

به گفته کارن یانگ، محقق ارشد پژوهشی در مرکز دانشگاه کلمبیا، عربستان سعودی مایل است با ایالات متحده معامله کند و این احتمالاً بهترین زمان در دوران دولت بایدن برای کمک به برخی از مسائل مهم در کنگره نظیر سیاست جهانی انرژی است.

یکی دیگر از نقاط سخت در حمایت ایالات متحده از چنین برنامه ای، مخالفت آمریکا با غنی سازی محلی اورانیوم در داخل خاک کشور‌ها است، غنی سازی یک جزء کلیدی برای تولید انرژی هسته‌ای است که می‌تواند برای تولید سلاح‌های هسته‌ای نیز استفاده شود. عربستان سعودی از نظر ذخایر اورانیوم غنی است و اصرار دارد که بتواند آن را در داخل غنی سازی کند. در صورت تحقق چنین مسئله‌ای این برای یک کشور عربی برای اولین بار خواهد بود. برای مثال، امارات متحده عربی همسایه، اورانیوم غنی شده را برای نیروگاه‌های هسته‌ای خود وارد می‌کند.

روز چهارشنبه، سناتور دموکرات، اد مارکی، رئیس مشترک گروه کاری تسلیحات هسته‌ای و کنترل تسلیحات، از دولت بایدن خواست اطمینان حاصل کند که ریاض از غنی‌سازی و بازفرآوری مواد هسته‌ای خودداری می‌کند. او در بخش‌هایی از سخنان خود به اظهارات قبلی محمد بن سلمان استناد کرد که گفته بود عربستان سعودی در صورت حرکت تهران به سمت سلاح هسته‌ای در این مسیر گام خواهد گذاشت. وی گفت: مسیر صلح خاورمیانه نباید شامل چشم انداز عربستان سعودی مجهز به سلاح هسته‌ای باشد که منافع آمریکا، متحدان و شرکای خود را در سراسر منطقه تضعیف کند.

پیمان عربستان سعودی و آمریکا دو کشور را موظف می‌کند که برای بازدارندگی و مقابله با هرگونه تجاوز خارجی با یکدیگر همکاری کنند، اما به این تعهد جنبه معاهده رسمی نمی‌دهد.

زمانی که شرایط سیاسی اجازه دهد، هنوز جایی برای یک توافق امنیتی چندجانبه که در نهایت شامل اسرائیل، بحرین، ایالات متحده و دیگران باشد، وجود خواهد داشت. انتخاب با اسرائیل خواهد بود که چه زمانی آماده پاس دادن توپ به سمت تشکیل کشور مستقل فلسطین باشد.